Depressief na hersenletsel

Vrijwel iedereen krijgt in het leven te maken met gevoelens van somberheid en depressie . Maar sombere buien of depressieve klachten kunnen ook symptomen zijn van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Dan heeft iemand kenmerken van een depressie terwijl het geen depressie is. Dit komt door het hersenletsel.

Depressie en NAH

Als je te maken hebt met NAH, moet je leren omgaan met de zichtbare maar ook de onzichtbare gevolgen ervan. Ook voor je partner, gezin en naasten is het leven anders dan voorheen.

De diagnose depressie is niet altijd eenvoudig te stellen bij mensen met NAH. Iemand heeft bijvoorbeeld last van vermoeidheid of vertoont verminderd initiatief. Dat kan op depressie wijzen, terwijl er sprake is van de gevolgen van hersenletsel. Maar het omgekeerde kan ook. Soms lijkt bepaald gedrag het gevolg van NAH terwijl het ook op een depressie kan duiden. Bijvoorbeeld (verbale) agressie, woede-uitbarstingen, onrust of angst.

Het is soms dus lastig te bepalen wat er aan de hand is. NAH kan sowieso sterke veranderingen in het karakter veroorzaken. Na een CVA, hersenoperatie, of ongeval met nek-, schedel- of hersenletsel ben je bijvoorbeeld opeens sneller van slag dan voorheen. Bij een ontroerende film ben je erg geëmotioneerd en ook een reclamespotje op tv blijkt zelfs aanleiding voor een huilbui. Deze emotionele onevenwichtigheid kan leiden tot heftige geïrriteerdheid of plotselinge woede-uitbarstingen om zaken die er vroeger veel minder toe deden. En na een ruzie voel je vaak al snel spijt, omdat het eigenlijk 'nergens' over ging. Het was maar een kleinigheid.

Signalen van somberheid of depressie

Waar iemand last van heeft, kan van persoon tot persoon verschillen. Dit zijn de signalen die mogelijk kunnen duiden op een depressie:

• Stemmingswisselingen
• Een constant sombere stemming
• Moeheid, gebrek aan energie
• Snel gekwetst
• Snel emotioneel en huilen
• Geen zin hebben in seks of intimiteit
• Heftig reageren bij kleine tegenslagen
• Snel geïrriteerd en overprikkeld
• Nergens meer interesse of plezier in hebben
• Overal tegenop zien
• Gevoelens van minderwaardigheid en onterechte schuldgevoelens
• Verminderde of juist toegenomen eetlust
• Slecht slapen of juist te veel slapen

Depressie kan herstel in de weg staan

Symptomen zoals vermoeidheid, vergeetachtigheid en problemen met concentratie kunnen grote gevolgen hebben voor je gemoedstoestand en stemming. Ze kunnen ook invloed hebben op de manier waarop je over jezelf, je situatie en je omgeving denkt.

Activiteiten, werkzaamheden of bezigheden die vroeger moeiteloos verliepen, kosten nu veel energie of kun je niet meer doen. Het is logisch dat dit gevolgen heeft voor je humeur. Andersom geldt hetzelfde. Als je stemming somber of depressief is, heb je vaak minder zin en interesse om iets te gaan doen. Het is een wisselwerking. Als een depressie lang aanhoudt kan dit het herstel van je lichaam of het verwerken van de gebeurtenissen in de weg staan.

Omgaan met iemand met een depressie

Ook voor naasten kan het moeilijk zijn. Gebruik deze tips in de omgang met iemand die symptomen van depressie vertoont.

• Oordeel niet, maar luister
• Wees terughoudend in het geven van adviezen
• Geef aandacht
• Verwacht geen interesse
• Iemand is ziek en is zichzelf niet
• Geef je eigen grenzen aan
• Onderneem iets samen
• Zoek professionele hulp
• Vraag waarmee je kunt helpen
• Praat over sombere gedachten

Dit filmpje legt in 10 adviezen uit wat je kunt doen voor iemand met een depressie of sombere gedachten.

Omgaan met de gevolgen van NAH

Zeker bij een groot verlies zoals bij NAH kunnen gevoelens van depressie ontstaan. Als het gevoel van somberheid ernstig is en lang aanhoudt, kan er sprake zijn van een (ernstige) depressie. Maar depressieve klachten kunnen ook juist symptomen zijn van NAH. Dan is iemand als gevolg daarvan vaak moe, vergeetachtig, snel boos of kan zich niet goed meer concentreren. Er zijn behandelingen die je leren met de gevolgen van NAH om te gaan.