Er is op internet veel informatie te vinden over dementie en afasie. Maar wat zijn deze aandoeningen precies? En hoe hebben ze met elkaar te maken?
Dementie is een verzamelnaam voor bepaalde symptomen die optreden door beschadigingen aan de hersenen. Die beschadigingen zijn het gevolg van verschillende (hersen)ziektes. Dementie is dus geen ziekte op zichzelf. Er zijn meer dan vijftig verschillende ziektes die dementie veroorzaken. De bekendste is de ziekte van Alzheimer, maar er zijn ook andere vormen van dementie. Elke vorm heeft zijn eigen kenmerken en oorzaken, maar ze leiden allemaal tot problemen met het geheugen, denkvermogen en gedrag.
In Nederland zijn er ongeveer 270.000 mensen met dementie. Ook op jongere leeftijd (jonger dan 65 jaar) kunnen mensen dementie krijgen.
- Problemen met het geheugen
- Moeite met praten en het begrijpen van taal (afasie)
- Problemen met het uitvoeren van ingewikkelde handelingen (apraxie)
- Problemen met het herkennen van voorwerpen (agnosie)
- Problemen met denken, plannen en organiseren
- Aandachts- en concentratieproblemen
- Trager informatie begrijpen en verwerken
- Stoornissen in het denken in beelden of bij het tekenen van voorwerpen
Er is sprake van dementie als de symptomen steeds ergen worden en niet door een andere ziekte verklaard kunnen worden.
Het verband tussen dementie en afasie
Afasie is een taalstoornis die wordt veroorzaakt door schade aan de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor taalbegrip en taalproductie.
Er bestaat een verband tussen dementie en afasie doordat afasie één van de symptomen kan zijn van bepaalde vormen van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer of frontotemporale dementie. Bij deze ziekten kunnen de hersengebieden die de taal controleren ook worden aangetast.
Dit betekent dat bij sommige mensen met dementie, afasie een extra uitdaging kan zijn bovenop de andere cognitieve en gedragsproblemen. Zij krijgen moeite met praten en het begrijpen van taal. De woordenschat verdwijnt langzaam. Dementerende mensen kunnen kortere zinnen en vreemde zinsconstructies maken. Het kan ook zijn dat mensen anderen wel goed begrijpen, maar zelf moeite hebben met het vinden van de juiste woorden of met de zinsopbouw. Sommige mensen met dementie spreken juist veel, maar wat zij zeggen is voor een ander niet of moeilijk te begrijpen.
Voor mensen met dementie waarbij afasie één van de symptomen is, kan het moeilijker worden om te communiceren, zowel mondeling als schriftelijk. Dit kan een negatieve invloed hebben op hun dagelijks leven en de omgang met anderen.
Niet alle mensen met dementie ontwikkelen afasie. De symptomen van dementie kunnen variëren, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de specifieke gebieden van de hersenen die worden aangetast. Een vroegtijdige diagnose en passende zorg kunnen helpen om de symptomen van afasie en dementie beter te begrijpen en te beheren.
- Gebruik plaatjes om woorden te vervangen. Maak foto’s van handelingen en voorwerpen die vaak nodig zijn. Of zoek online naar passende afbeeldingen of pictogrammen (plaatjes). Op de website visitaal.nl vind je honderden gratis pictogrammen.
- Schrijf woorden op, type ze of wijs ze aan. Op die manier hoef je ze niet uit te spreken.
- Logopedie kan veel hulp bieden bij afasie.
- Als iemand met afasie moeilijk spreekt, blijf de persoon dan aankijken en neem de tijd. Probeer ook aan de lichaamstaal, gebaren en geluiden af te lezen wat iemand bedoelt.
Maak je je zorgen over het geheugen of het gedrag van jezelf of een ander? Doe dan deze test. Nadat je hem gemaakt hebt, krijg je een persoonlijke uitslag en een brochure met uitleg.
Geen dementie, wel afasie
Als er wel sprake is van afasie maar niet van dementie, kan dat komen door niet-aangeboren hersenletsel (NAH). NAH kan onder andere ontstaan door een beroerte, hersenbloeding of ongeluk.
Voor de behandeling van NAH werkt InteraktContour met het behandelprogramma Hersenz. Hersenz bevat onderdelen speciaal voor mensen met afasie in de chronische fase. In overleg zijn er ook andere mogelijkheden. De behandeling kan bijvoorbeeld ook gevolgd worden door mensen met apraxie, primair progressieve afasie en/of cognitieve communicatieproblemen.
InteraktContour biedt Hersenz aan in Gelderland, Overijssel, Flevoland en Utrecht. Woon je in een andere provincie? Vind via de link een zorgorganisatie bij jou in de buurt.