Hersenletsel door stress?

Wat is de invloed van stress op je hersenen? En is het echt zo dat je een TIA kunt krijgen door te veel stress? Of zelfs een beroerte ? Wat doet stress met je? En wanneer moet je oppassen?

Chronische stress

Wat is nu die rol van stress als het gaat om je hersenen?

Stress werkt stimulerend en is niet per se iets negatiefs. Het is een signaal dat je laat weten dat er iets belangrijks gebeurt of gaat gebeuren waarbij je even goed moet presteren. Daarna kom je weer tot rust.

De meeste stresssituaties zijn van korte duur (denk aan een deadline op het werk, ruzie met je partner of een kwaaltje van voorbijgaande aard). Maar als je langdurig ziek bent of blijvende spanningen thuis of op je werk ervaart, dan zorgt dit voor chronische stress. Hoe dit werkt? Dat legt deze video van TedEd duidelijk uit.

Chronische stress en de gevolgen voor je hersenen

Chronische stress is stress die voort blijft duren. Dit soort stress kan je hersenen en zelfs je genen beïnvloeden. Het stresshormoon cortisol verhoogt en er ontstaat een effect op verschillende hersenfuncties. Hierdoor loop je het risico op stemmingswisselingen en andere ziektes.

Stress maakt je kwetsbaar voor veel verschillende aandoeningen, van een griepje tot kanker. Het maakt niet alleen je lichaam ziek, maar beïnvloedt ook het welzijn van je brein.

Chronische stress beschadigt hersencellen

In een stressvolle situatie geeft de hypofyse, een kliertje onder in ons brein ter grootte van een erwt, onze bijnieren de opdracht cortisol te produceren. Cortisol heeft als stresshormoon een slechte naam, maar het is eigenlijk nuttig. Onder invloed van cortisol stijgt je bloedsuikerspiegel en zet je stofwisseling een tandje bij. Daardoor komt er meer energie vrij om met de stressvolle situatie om te gaan.

Tegelijkertijd blijft er minder energie over voor cellen die op dat moment minder belangrijk zijn. Hersencellen bijvoorbeeld. Nu kunnen hersencellen dat wel eventjes hebben, maar als het langer duurt, komen ze in een ‘energiecrisis’ terecht. Wat kan leiden tot beschadiging van de cellen. Cellen onder stress raken makkelijk beschadigd.

Chronische stress beschadigt de hippocampus

Een hersengebied dat heel gevoelig is voor deze celbeschadiging is de hippocampus. Dit gebied is onder andere betrokken bij leren, onthouden en navigeren. Cortisol heeft veel invloed in de hippocampus. Een verhoogde concentratie cortisol kan cellen in de hippocampus verstoren of zelfs beschadigen.

Chronische stress beschadigt op die manier de hippocampus, waardoor het cortisolniveau hoog blijft, zodat de hippocampus nog meer beschadigt. Het is een vicieuze cirkel. Naast de hippocampus beïnvloedt stress ook de amygdala, een gebied in de hersenen dat continu een oogje in het zeil houdt voor gevaar. Als je veel last hebt van stress, zie je vaak overal een dreiging in.

Je kunt hersenschade door stress deels herstellen

Het is mogelijk om hersenschade die is ontstaan door chronische stress deels te herstellen door:

Antidepressiva - bij depressies kunnen antidepressiva de aanmaak van zenuwcellen bevorderen en deels het volume van de hippocampus herstellen.

Cognitieve gedragstherapie - dit helpt de beschadigde hersengebieden ondersteunen en kan een vicieuze cirkel doorbreken.

Beweging en mindfulness - het is niet 100% bewezen dat stress alleen de oorzaak is van een beroerte, maar het draagt niet bij aan je welzijn.

Gevarieerd te eten - met veel groente en fruit.

Niet te roken - roken verdubbelt het risico op een CVA en tast je bloedvaten aan.

Weinig alcohol te drinken.

Iedere dag te bewegen - zorg dat het routine is.

Conclusie

Stress wordt een probleem als je vaak negatieve stress hebt maar niet genoeg tijd om ervan te herstellen. Als het niet overgaat. Dat noemen we chronisch. Te veel stress levert een vicieuze cirkel op. Het maakt je hoofd moe en zorgt voor negatieve gevoelens. Herken je dit? Daar wil je iets aan doen. Beter gezegd: iets tegen doen. Want zo werkt omgaan met stress: je moet een tegenreactie creëren in je hoofd.