Snel boos worden, problemen hebben met agressie of agressief gedrag, kunnen een gevolg zijn van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Agressie is wanneer iemand andermans grenzen overschrijdt, opzettelijk schade veroorzaakt of woede gebruikt om iets te bereiken.
Hersenletsel kan iemands gedrag en emoties flink veranderen. Mensen met NAH hebben vaak moeite om boosheid en agressie onder controle te houden. Dit komt doordat hun hersenen anders werken na het letsel. Het is een van de mogelijke symptomen of kenmerken van NAH.
Snel boos na frontaal hersenletsel
Stoornissen van de frontale en temporale kwabben leiden vaak tot beperkingen op het gebied van cognitie, emoties en gedrag. Mensen die na hersenletsel snel boos worden of agressieproblemen ervaren, hebben vaak frontaal hersenletsel.
Boosheid, schelden en woede-uitbarstingen zijn voor de naaste omgeving moeilijk te verdragen. Zeker als dit gepaard gaat met beschuldigingen die als onterecht ervaren worden.
Boosheid en agressie kunnen ook komen door overprikkeling. Overprikkeling ontstaat bijvoorbeeld door achtergrondgeluiden die niet te filteren zijn of omdat iemand niet weg kan uit een drukke situatie.
Mensen met hersenletsel kunnen daarnaast boos en agressief worden als gevolg van verdriet, onveiligheid en frustratie. Deze gevoelens ontstaan doordat zij zich niet begrepen voelen of moeite hebben met het omgaan met alle veranderingen in het leven.
Bron: Slingeland Ziekenhuis
Vaak is er aan de lichaamstaal veel af te lezen en kun je zien aankomen of iemand agressief wordt. Al is het niet altijd makkelijk om dat goed te interpreteren. Het helpt natuurlijk als je de persoon goed kent. Kenmerken van boosheid of problemen met agressie kunnen zijn:
- Chagrijnig
- Negatieve gevoelens, boosheid en frustratie uiten
- Niet of slecht luisteren en/of communiceren
- Vuisten ballen of verstrakken van mond of kaak
- Strakke blik of fronsen
- Druk gedrag, meer tics of motorische onrust
- Snel ademen
- Over-assertief (voor zichzelf opkomen zonder respect voor de ander)
- Harde taal, stemverheffing of -verandering
- Eigen of andermans spullen kapot maken
Omgaan met agressie na hersenletsel
Onderzoek laat zien dat eenvoudige aanpassingen ervoor kunnen zorgen dat mensen minder snel agressief worden na hersenletsel. Een prikkelarme omgeving, een vaste dagstructuur en een consequente benadering door de omgeving kunnen positieve resultaten opleveren.
Begeleiding voor partners en gezinnen is essentieel bij problemen met boosheid en agressie. Psycho-educatie helpt om uit te leggen wat hersenletsel precies is en wat de gevolgen ervan zijn voor degene die het is overkomen.
- Blijf beleefd en vermijd strijd
- Behandel elkaar met respect en benoem wat er echt gebeurt. Bijvoorbeeld: 'Ik zie dat je boos bent.'
- Maak oogcontact en deel hoe iets op je overkomt of wat het met je doet. Zeg het echt vanuit jezelf. Bijvoorbeeld: 'Ik voel me vervelend als ... .'
- Geef duidelijk aan wat je wél graag wilt.
- Stel een grens, maar wijs de ander niet af. Kijk of de ander luistert en of er iets verandert.
Ben je zelf snel boos of heb je agressieproblemen door hersenletsel?
Een beroerte, ongeluk, hartstilstand of hersenaandoening kan leiden tot blijvend hersenletsel. Ben je als gevolg daarvan vaak boos, overprikkeld of kun je je niet goed meer concentreren? Er zijn trainingen en methodes om beter te leren omgaan met boosheid als gevolg van hersenletsel. Bijvoorbeeld de methode STOP-DENK-DOE. Hiermee roep je jezelf tot de orde. Je geeft jezelf de tijd om na te denken voor je iets doet. Je kunt de methode hardop toepassen of in gedachten.
- STOP: je stopt, je neemt een pauze.
- DENK: je denkt na over de situatie, over wat je wilt en hoe je dit het beste kunt
oppakken. - DOE: je doet wat je bedacht hebt.
Deze methode maak je je niet zomaar eigen. Dat moet je bewust en regelmatig oefenen. Dat doe je bijvoorbeeld met de modules van het behandelprogramma Hersenz.
InteraktContour biedt Hersenz aan in Gelderland, Overijssel, Flevoland en Utrecht. Hierbij is ook aandacht voor naasten, zoals partner, ouder en/of kinderen. Woon je in een andere provincie? Vul dan je postcode in op de site van Hersenz en vind een locatie bij jou in de buurt.